3 april 2008
Wandelen langs lanceerplaatsen Duitse V2's: Camouflage
Rijs Hij was niet ouder dan een jaar of vijf, maar toch weet Roelof Sloterdijk het nog goed. De lancering van de V2-raketten in het Rijsterbos in 1944 is hem altijd bijgebleven. Dat komt vooral door het oorverdovende lawaai dat met die lancering gepaard ging. ,,Dat wie om bang fan te wurden. Mar ús mem sei altiten: as der mar fjoer útkomt, dan kin der neat barre.
" Vuur betekende dat de Duitsers erin waren geslaagd de raket met succes te lanceren. Het gevaar van neerstorting in het bos of de nabije omgeving was dan geweken. Vanzelfsprekend was zo'n geslaagde lancering allerminst. Het afvuren van een V2-raket vanuit het Rijsterbos mislukte drie keer. De raketten stortten kort na de lancering neer, zonder op de grond slachtoffers te maken. ,,Mar dat hie dus ek samar oars kinnen", zegt Sloterdijk die in 1944 met zijn ouders in Rijs woonde.
Roelof Sloterdijk was gisteren aanwezig bij de onthulling van een informatiepaneel over de historie van de V2-raket in Gaasterland. Het paneel is aangebracht in de muur van het Vredestempeltje dat vlakbij de ingang van het Rijsterbos staat. Het tempeltje werd gebouwd in 1814, uit vreugde over de nederlaag van Napoleon en het vertrek van de Fransen uit de Nederlanden. In de oorlog raakte het tempeltje zwaar beschadigd doordat het getroffen werd door brokstukken van een van de drie ontplofte V2-raketten.
Naast de onthulling van het informatiepaneel, werd gisteren een speciale wandelroute door het Rijsterbos gepresenteerd. De negen kilometer lange route gaat langs plekken die te maken hebben met de lancering van de V2-raketten. Wandelaars komen onderweg niet alleen langs het vredestempeltje, maar passeren ook een van de plekken die de Duitsers voor de lancering gebruikten en de locatie waar een raket is neergestort.
Die locatie ligt langs de Griene Leane, aan de noordwestelijke bosrand. Hier kwam op 11 oktober 1944 een raket neer. Aangezien een V2-raket zo'n duizend kilo springstof meevoerde en was voorzien van achtduizend liter brandstof, was de schade groot. Er ontstond een krater met een doorsnede van wel tien meter en een diepte van een meter of zes.
Van de krater is nu niets meer te zien, omdat die later is dichtgegooid. ,,Maar aan de structuur van de grond kun je nog wel zien wat er gebeurd is", vertelde Wim Stienstra, kenner van de V2-geschiedenis, gisteren bij de presentatie van de wandelroute. Op de plek van de krater zijn de greppels voor de afwatering verdwenen en is de grond bovendien verzakt.
De thematische wandelroute is uitgezet op initiatief van informatiecentrum Mar en Klif in Oudemirdum, in samenwerking met It Fryske Gea (eigenaar van het Rijsterbos) en Hogeschool Van Hall Larenstein. Mar en Klif besteedt sinds gisteren in de vaste opstelling aandacht aan de V2 in Gaasterland. Dat gebeurt aan de hand van een maquette van een lanceerplaats en het tentoonstellen van brokstukken van een raket. De maquette is gemaakt door de landelijke modelbouwclub Twenot.
In totaal vuurden de Duitsers vanuit het Rijsterbos ongeveer 75 V2-raketten af. Doelwit waren steden aan de Engelse oostkust en het Belgische Antwerpen. Londen lag te ver weg voor de V2, een raket met een maximaal bereik van zo'n driehonderd kilometer. Het Rijsterbos was voor de Duitsers aantrekkelijk als lanceerplaats vanwege de camouflage. Op 21 oktober ontdekten de Engelsen de lanceerplaats en werd het bos door hen beschoten. Het was net te laat. Een dag eerder waren de Duitsers vertrokken.